Titelbeeld adviesoudewapens.nl
Adviezen

Als schrijver van gepubliceerde glossaria en lexica kan Jan Piet Puype  adviseren over, respectievelijk aan:

  • vaktermen en het daarmee samenhangend vertalen van wetenschappelijke en/of specialistische publicaties dan wel adviezen over het gebruik en/of de vertaling van vaktermen in andere uitingen (algemene literatuur, lectuur, reclame, op- en onderschriften enz.);
  • als tekenaar met kennis en inzicht over het onderwerp kan hij  explicatieve tekeningen en illustraties maken;

Marineponjaards, vermoedelijk alle Engels. GB-11 (1800-1810), GB-12 (historiserend product uit India, 20e eeuws), US-2 (1800-1810), US-3 (1805-1820), Fr-1 (1825-1830), GB-13 (1810-1820) (tekening : © J.P. Puype, 1966)

  • het inventariseren van wapencollecties;
  • het identificeren van typen zeilende oorlogsschepen en het beoordelen van hun tuigage en uitrusting, maar ook van situaties waarin die schepen zich bevinden, het een en ander zoals afgebeeld op schilderijen, prenten, tekeningen, beeldhouw- en beeldsnijwerken of als ornamenten van welke aard ook, de identificatie van wat zich op de voorstelling afspeelt; speciaal oude kanonnen, wapens en uitrustingsstukken;
  • de specialisten in het netwerk (ICOMAM, overige musea, verzamelaars);
  • literatuur (voor zover aanwezig in zijn eigen uitgebreide handbibliotheek, met name over blanke wapens en kanonnen);
  • beoordeling en recenseren van vakliteratuur;
  • inrichten van tentoonstellingen;
  • tekens en merken van historische wapenfabrikanten;
  • duikers en onderwaterarcheologen t.a.v. zodanige vondsten op scheepswrakken en van archeologen in het algemeen t.a.v. wapenvondsten;
  • Nederlandse handelsgeweren geëxporteerd naar Nieuw-Nederland.

Verder...

Verder kan Jan Piet Puype lezingen, interviews en gastcolleges geven over historische wapenkunde. Lezingen zijn doorgaans in Powerpoint.

Honorarium

Voor meer informatie over het honorarium voor bepaalde adviezen, ga naar de pagina Contact.

 


Opdrachten als onderzoeker voor tentoonstellingen en andere projecten

De meeste opdrachten heeft Jan Piet Puype gekregen in het kader van zijn betrekkingen bij achtereenvolgens het Scheepvaartmuseum in Amsterdam (1972-1989) en het Legermuseum te Delft (1989-2004). Daaronder zijn begrepen het werken aan interne zowel als externe tentoonstellingen waarvoor hij als deskundige werd gevraagd en publicaties (b.v. tentoonstellingscatalogi) waarvoor hij bijdragen schreef en vaak ook tekeningen maakte. Regelmatig nam hij deel aan congressen, symposia en de ledenvergaderingen van allerlei organisaties op museaal en wapenhistorisch gebied. Soms hield dit soort werk ook in het geven van interviews voor radio en TV en betrekkelijk vaak het houden van lezingen en het geven van specialistische explicatie aan gasten en het rondleiden van bepaalde groepen bezoekers.

Vóór 1972

Vóórdat Puype in 1972 bij het Scheepvaartmuseum kwam heeft hij voor dit instituut al van ca. 1965 af opdrachten uitgevoerd, hoofdzakelijk tekeningen voor het jaarverslag en het boekje Schepen van vroeger dat een eveneens door hem samengestelde diaserie begeleidde. Het verscheen in 1971 en het staat op deze site zowel in de biografie als de bibliografie.

1972-1981

Ten behoeve van het jaarverslag van het Scheepvaartmuseum schreef J.P. Puype als bibliothecaris van dit instituut jaarlijks een aanwinstenlijst met commentaren op de verwervingen van boeken en handschriften. Ook schreef hij af en toe artikelen over en commentaren op aanwinsten op wapengebied. De bibliografie van deze website vermeldt praktisch uitsluitend titels op het laatstgenoemd gebied.

1974

Van 1972-1974 samen met J.B. Kist van het Rijksmuseum en Drs R.B.F. van der Sloot van het Legermuseum gewerkt aan een boek Musket, roer en pistolet. Puype heeft alle tekeningen voor dit boek gemaakt en zijn toenmalige echtgenote Mevr. U.E. Schütt verzorgde alle Duitse vertalingen voor het drietalige (N-E-D) werk. Verder werd assistentie verleend aan de selectie en inrichting van de aansluitende tentoonstelling “Musketten en Pistolen” in het Rijksmuseum in 1974.

1976

Lezing over “De oorlogvoering ter zee in het derde kwart van de 17e eeuw” en met name over De Ruyter als tacticus. In een symposium genaamd “Der Staten Rechterhand” over Michiel de Ruyter. Georganiseerd door Drs Ph.M. Bosscher, directeur van het Helders Marinemuseum. Symposiumverslag, zie de pagina bibliografie op deze site.

1981

Verschijning van het boekje Blanke wapens geschreven op eigen initiatief van J.P. Puype. Doorslaggevende hulp was er van het Legermuseum dat dankzij de bemiddeling van de toenmalige conservator oude wapens, R.B.F. van der Sloot, het leeuwendeel van  alle foto’s (allemaal nieuwe opnamen) gratis leverde. Blanke wapens is allang uitverkocht maar het wordt nog steeds (2010) intensief gezocht door verzamelaars en andere geïnteresseerden.
Een scan van het boek Blanke Wapens (PDF) is beschikbaar op de pagina Links & downloads op deze site.

[vervolg, zie rechter kolom]

 


 

Steun van het zijzwaard aan het boeisel van (het model van) een poon. Deze steun, een wegneembare stutpen of  “smeerklamp” moest voorkomen dat het zwaard door een achteroplopende zee over het boeisel heen aan dek werd gesmeten. De naast de smeerklamp naar buiten uitstekende as is de zwaardbout of “worgel”. (tekening van J.P. Puype in het Jaarverslag 1971-1972 van het Nederlandsch Historisch Scheepvaart Museum, p.68)

 

 

Alle tekeningen op deze website zijn copyright van J.P. Puype en dus onvervreemdbaar zonder de schriftelijke toestemming van de maker.

 

[vervolg] Opdrachten als onderzoeker

1981-2000

In deze periode is een groot aantal bijdragen van Puype gepubliceerd in Armamentaria, het jaarboek van het Legermuseum. Het merendeel hiervan staat in de bibliografie op van deze site. De bijdragen staan niet bij elkaar maar verspreid naar thema. Zij zijn wel tezamen opgesomd in de Arma Index van 2006. (In 1989 verhuisde Puype van het Scheepvaartmuseum in Amsterdam naar het Legermuseum in Delft.)

1985

Lezing over trade guns (ruilgeweren) van Nederlandse herkomst in de 17e eeuw aan de hand van archeologische vondsten op Seneca-Irokezen-sites. Gehouden in het Rochester Museum and Science Center in Rochester (NY), U.S.A., in het kader van een tentoonstelling en een symposium over dit onderwerp. Tevens een onderzoekverslag geschreven (en daarvoor allerlei typologische tekeningen gemaakt) dat als boek werd gepubliceerd in 1985, zie de bibliografie. Tijdens het IAMAM-congres in 1987 in Duitsland gaf Puype een lezing over hetzelfde onderwerp in het Duits.

1987-88

Samenwerking met J.B. Kist van het Rijksmuseum voor het schrijven van teksten over wapens voor een tentoonstelling georganiseerd door het Frans Halsmuseum in Haarlem over de Nederlandse schutterijen in de 17e eeuw. Bovendien leverde J.P. Puype meerdere tekeningen, voor de tentoonstellingscatalogus Schutters van Holland (zie de bibliografie). Kist en Puype maakten ook de selectie van de wapens enz. ten behoeve van de tentoonstelling.

1989

Medewerking aan het boek Het machtige Eyland : Ceylon en de V.O.C. met een hoofdstuk over “Oorlogvoering op Ceylon in de V.O.C.-tijd”. Op de openingsdag van de gelijknamige tentoonstelling (20 januari 1989) in het Scheepvaartmuseum hield J.P. Puype een lezing getiteld “Musketten tegen sprinkhanen: oorlogvoering en wapens op Ceylon tijdens het VOC bewind”.

1990

Medewerking aan de tijdelijke tentoonstelling in het Legermuseum over de meidagen van 1940. Research naar en ontwerp van enkele spectaculaire stukken zoals een gedeelte op ware grootte van een Ju 52 parachutistenvliegtuig. Verder mede de beeldresearch verzorgd van het boek van Klaas Kornaat, Van inval tot capitulatie (Amsterdam: De Bataafsche Leeuw, 1990).

1993-1994

Tentoonstelling in, en gelijknamig boek gepubliceerd door, het Legermuseum getiteld Het arsenaal van de wereld : Nederlandse wapenhandel in de Gouden Eeuw , dat samen met Drs Marco van der Hoeven werd geredigeerd. Intensieve samenwerking met de RU Leiden in het kader van het doctoraal werkcollege Militaire Geschiedenis onder Dr J.A. de Moor en Dr H.Ph. Vogel. Laatstgenoemde schreef een belangrijk hoofdstuk “De Republiek als wapenexporteur 1600-1650” terwijl diverse studenten uit het werkcollege met andere hoofdstukken bijdroegen. De meeste bijdragen waren van J.P. Puype. Zij staan alle afzonderlijk vermeld in de bibliografie. In de bibliografie wordt ook een (niet-geautoriseerde) Engelse uitgave vermeld.

1997-1998

Tentoonstelling in, en gelijknamige tweetalige catalogus gepubliceerd door het Legermuseum, getiteld Van Maurits naar Munster : Tactiek en triomf van het Staatse leger = From Prince Maurice to the Peace of Westphalia : Tactics and triumphs of the Dutch Army. Co-auteur was Drs A.A. Wiekart, die het hoofdstuk “De bibliotheek van Prins Maurits = The Library of Maurice of Nassau” voor zijn rekening nam. In de tentoonstelling was o.m. het authentieke harnas van Maurits te zien uit de Hofjagd- und Rüstkammer des Kunsthistorischen Museums in Wenen (niet uit de "Hofburg" zoals in het woord vooraf staat).

2000-heden

Ridder Roderik en de nasleep ervan...

Tentoonstelling (2000-2006) voor kinderen “Ridder Roderik, een middeleeuws avontuur”, waarbij echter vele authentieke middeleeuwse wapens werden getoond, naast speciaal bestelde replicawapens die kinderen konden vastpakken, optillen, aantrekken e.d. Alle selecties van authentieke wapens en de aankopen van de replicawapens, werden gedaan door J.P. Puype daarbij terzijde gestaan door Drs Harm Stevens. Beidcn leverden ook de thema- en objectteksten aan welke vervolgens door de tentoonstellingsmakers voor het niveau van kinderen van 8-12 jaar werden aangepast.

Het was de bedoeling dat bij deze tentoonstelling een serieuze catalogus van de getoonde wapens zou verschijnen, dus voor geïnteresseerde volwassenen. Deze catalogus  bleek echter geen haalbare kaart door Puype’s overstelpende werkzaamheden, zijn afscheid in 2004 en een daarmee samenhangende gelegenheidstentoonstelling die hij tussendoor nog met tekst en uitleg wist in te richten over de toen zojuist verworven wapens van Henk Visser. De nekslag voor het catalogusproject was Puype’s ziekte in 2008 en 2009, bovendien was “Ridder Roderik” toen allang voorbij. Echter Puype en Stevens slaagden er alsnog in om daarna een zelfstandige catalogus te schrijven die  uiteindelijk in november 2010 is verschenen onder de titel Arms and Armour of Knights and Landsknechts = Wapens en harnassen van ridders en landsknechten.
Voor een recensie van dit boek, zie de startpagina. Beide auteurs zijn het Legermuseum hoogst erkentelijk dat het ondanks de huidige zeer moeilijke eigen financiële omstandigheden, en bovendien ten koste van een catalogusproject door een andere collega, toch de financiën en de steun van zijn stafmedewerkers heeft vrijgemaakt om deze uitgave mogelijk te maken.

2006

Anderhalf jaar na zijn pensionering kreeg Puype nog een eervolle en interessante opdracht van het Legermuseum: hij moest een zeldzaam 18e-eeuws Nederlands luchtgeweer (‘windbuks’) uit de collectie naar Kyoto in Japan brengen, als koerier zogezegd, een bruikleen aan het universiteitsmuseum van Kyoto. Enkele maanden daarna, in december 2006 zou hij deelnemen aan een symposium aldaar over vroege (18e- en 19e-eeuwse) westerse uitvindingen of toepassingen daarvan, in Japan. Puype moest een lezing geven over de betekenis van het luchtgeweer en de invloed die het heeft gehad op Japanse versies daarvan, gebouwd door de Japanse geweermaker Kunitomo Ikkansei.

2010

Inventarisatie van de wapencollectie van het Stedelijk Museum De Lakenhal in Leiden, in opdracht van de conservator stadsgeschiedenis aldaar, en het adviseren over een toekomstige opstelling van deze collectie, mogelijk in de vorm van een museale impressie van het vroegere arsenaal van de stedelijke schutterij.

2010-2012

Inventarisatie en typologisering van ca. 80 klootdolken en andere wapens en overblijfselen daarvan uit eind 15e/begin 16e eeuw die tevoorschijn zijn gekomen tijdens de werkzaamheden voor de Noord-Zuidlijn van de Metro in Amsterdam. Zij zijn deels opgegraven deels opgevist onder leiding van de stadsarcheoloog en bijzonder hoogleraar urbane archeologie aan de Universiteit van Amsterdam Prof.Dr Jerzy Gawronski. Een kort TV-interview met Puype over deze dolken werd uitgezonden in het programma Labyrinth op Nederland 2 op 30 november 2010. Een korte powerpointlezing over de wapens van de NZ-lijn werd gegeven in het kader van een zgn. Expert Meeting aan de Universiteit van Amsterdam. Puype is bezig met de voorbereidingen van een bijdrage over de wapen- en aanverwante vondsten van de Noord-Zuid-lijn ten behoeve van een groot overzichtswerk over alles dat in het kader van de N-Z-lijn ooit is gevonden. Deze bijdrage zal óf in de vorm van een apart hoofdstuk óf als boekdeel binnen de serie verschijnen. Daarnaast zal hij nog enkele bijdragen schrijven over bepaalde subthema's voor o.a. wapenhistorische tijdschriften, bijvoorbeeld over de klootdolken en over bepaalde harnasdelen die zijn gevonden. Verder schreef hij een artikel in Scheepshistorie 17 (2014), een vertaling en bewerking van zijn artikel uit 2000 in het Royal Armouries Yearbook. 

 


Glossaria en andere lijsten van termen

Behalve het op de Startpagina van deze site genoemde Viertalig Lexicon van de gevestwapens, dat in 2006 als boek werd gepubliceerd, heeft Puype in de loop van zijn beroepsleven diverse hand- of werk-lexica gemaakt die nooit gepubliceerd maar wel onder collega’s en andere belangstellenden verspreid zijn. Het grootste daarvan, dat nog steeds in bewerking is (voor het laatst op 11 november 2009) is de Engels-Nederlandse begrippenlijst van historische, technische, heraldische, artistieke en beschrijvingstechnische begrippen en termen in het kader van de historische wapenkunde.

Het is de bedoeling dat deze begrippenlijst in zijn geheel op deze site komt te staan. De eerste aflevering ervan (termen met de beginletter “A”) is binnenkort te vinden op de pagina Terminologieën. Een al gepubliceerde begrippenlijst is het op p. 64-70 van de catalogus Het arsenaal van de wereld (1993) opgenomen overzicht van “Zeventiende-eeuwse termen met betrekking tot wapens, toebehoren en aanverwante onderwerpen”.

 

| naar boven |
Deze site wordt regelmatig geactualiseerd.
.